Εν μέσω ενός παραληρήματος για το αν το διαφημιστικό σποτ της Πολιτικής Προστασίας ήταν ή όχι σεξιστικό, με ένα twitter να παίρνει φωτιά και έναν ηθοποιό να βρίσκεται στο στόχαστρο, επειδή έκανε την δουλειά του, να υποδυθεί δηλαδή κάποιον σε ένα σενάριο, πραγματικά βρίσκω τον εαυτό μου να αναρωτιέται αν ποτέ θα αλλάξουμε…
Θα σταματήσει ποτέ ο κόσμος να είναι έτοιμος να αρπαχτεί με το παραμικρό, θα σταματήσουμε να περιμένουμε ανθρώπους στη γωνία ή μήπως θα σταματήσουμε να βλέπουμε μόνο το κακό σε μια ιστορία που δεν μπορεί να είναι μονόπλευρη;
Ειδικά όταν μιλάμε για τέχνη –και ένα έστω μονόλεπτο βίντεο αποτελεί μια μορφή τέχνης – το τι αντιλαμβάνεται ο καθένας μέσα από το αντικείμενο ή το υποκείμενο ενός προϊόντος τέχνης δεν μπορεί ποτέ να είναι απόλυτο. Και κατά τη γνώμη μου, έχει πάντα να κάνει με εμάς.
Τι βλέπεις πίσω από μια ζωγραφιά ή τι νιώθεις ακούγοντας ένα τραγούδι ή πόσες πλευρές μπορεί να έχει ένας άνθρωπος σε έναν ρόλο ενός θεατρικού ή κινηματογραφικού έργου και σε τι προβληματισμούς σε βάζει μια ιστορία είναι κάτι τελείως υποκειμενικό.
Ακόμα και αν δούμε την ιστορία του Δουρή σε ταινία, κάποιοι μπορεί να δουν απλά τον ανώμαλο παιδοκτόνο και κάποιοι να προσπαθήσουν να αποκρυπτογραφήσουν τις αιτίες πίσω από την διαμόρφωση μιας τοξικής προσωπικότητας. Αλλιώς, αντί να βλέπουν ταινίες, ίσως να ήταν καλύτερο να πηγαίνουν στα δικαστήρια όταν τους καταδικάζουν…
Όταν έβλεπα κάποτε το Dexter, μια σειρά που παρακολουθούσε την ζωή ενός serial killer, πραγματικά δεν είχα κανένα ενδιαφέρον σε όλη την πρώτη σεζόν για την πλοκή, μέχρι που στο τελευταίο επεισόδιο αποκαλύφθηκε το γιατί εκείνος έγινε δολοφόνος. Τότε έβγαλαν όλα νόημα και τότε άρχισε να με ενδιαφέρει να το βλέπω. Όχι φυσικά πως ποτέ ήμουν με το μέρος του ή έλεγα «μπράβο, σκότωσε τον», αλλά αντιλαμβανόμουν το γιατί το έκανε. Τι τόσο τραυματικό έζησε στη ζωή του που έκανε τόσο μεγάλη ζημιά στον ψυχισμό του.
Αυτό θεωρώ ότι είναι η ουσία μιας ταινίας ή μιας σειράς. Να σε βάζει μέσα στους ρόλους, να νιώθεις μαζί τους, να ταξιδεύεις και να προβληματίζεσαι. Να κοιτάς πίσω από αυτό που φαίνεται. Όλοι οι άνθρωποι έχουμε πολλές πτυχές. Το τι βγάζουμε κάθε φορά με τα εκάστοτε ερεθίσματα που μας δίνονται είναι και ο όλος πλούτος του βάθους της ανθρώπινης ύπαρξης.
Ένα σποτάκι που παρουσιάζει μια γυναίκα να θέλει να πάει μια βόλτα και έναν άντρα να είναι πιο επιφυλακτικός σε σχέση με αυτήν της την επιθυμία, για μένα αποτυπώνει μια πραγματικότητα. Πόσες γυναίκες θελήσαμε όλο αυτό το διάστημα να πάμε μια βόλτα; Αυτό μας κάνει ρηχές; Χαζές; Νομίζω πως όποια γυναίκα ένιωσε πως την παρουσιάζουν χαζή, μάλλον δεν έφταιξε το σποτ, αλλά το ότι κάποιος άλλος ή κάποιοι άλλοι την έχουν κάνει στο παρελθόν να νιώσει χαζή.
Αν ένας άντρας παρουσιαστεί να κερατώνει την γυναίκα του με μια πόρνη επειδή σκέφτεται μόνο με το κάτω του κεφάλι τι είναι, ούνος; Μήπως θα έπρεπε να επαναστατήσουν όλοι οι άντρες και να βγουν να πουν ότι δεν είναι τόσο ρηχοί να απατούν τις γυναίκες τους με πόρνες και ότι είναι απαράδεκτο να τους παρουσιάζουν έτσι τα εκάστοτε βλακώδη και φεμινιστικά σενάρια;
Το τι καταλαβαίνει κανείς όταν παρακολουθεί κάτι έχει να κάνει τελικά με τον ίδιο. Οπότε για μένα, ο προβληματισμός θα έπρεπε να έχει να κάνει με το γιατί τόσος πολύς κόσμος είδε σε αυτό το σποτ, όχι την πραγματικότητα της απλής ανάγκης μιας γυναίκας να πάει μια βόλτα μετά από έναν –αν όχι εγκλεισμό- περιορισμό, αλλά το ότι έπρεπε να ‘της βάλει μυαλό’ ο σύντροφος της. Προφανώς τελικά, μάλλον υπάρχει ακόμα μεγάλο χάος στην κοινωνία μας. Αν οι γυναίκες νιώθουν και είναι όντως ισάξιες με τους άντρες, αν έχουν χιούμορ, αν όντως θέλουν να ντυθούν όμορφα και να πάνε μια βόλτα απενεχοποιημένα, και αν δεν περιμένουν κανέναν στη γωνία για να του επιτεθούν, τότε δεν θα έπρεπε να γίνει κανείς τόσο έξαλλος.
Μέσα σε όλο αυτό, διάβασα στην lifo την συνέντευξη του Χρήστου Λούλη στην Ματούλα Κουστένη και την βρήκα ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα.
Σας παραθέτω κάποια αποσπάσματα της.
— Δεν σε πείραξε που η γυναίκα παρουσιάζεται ως «χαζή» που δεν αντιλαμβάνεται τη σοβαρότητα της κατάστασης;
Πήρα το σενάριο στα χέρια μου την προηγούμενη μέρα και ειλικρινά δεν βρήκα κάτι σεξιστικό σε αυτό που διάβαζα. Αναγνώρισα την ελαφρότητα, αλλά όχι σεξιστική πρόθεση. Ήταν μια ιστοριούλα όπου ένας άντρας μιλάει με τη φίλη του. Εκείνη έχει μεγάλη ανάγκη να βγει στον κόσμο γιατί έχει υπομείνει την καραντίνα και αυτός είναι πιο εγκρατής. Ποιο από τα δύο είναι κατακριτέο και ποιο είναι πιο σωστό; Ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι η εγκράτεια είναι το ζητούμενο, η άλλη πλευρά δεν περιγράφει την ανοησία μιας γυναίκας αλλά την ανάγκη της. Κυρίως δεν καταλαβαίνω γιατί αυτό το σενάριο βάζει κάτω από την ομπρέλα της χαζής όλες τις γυναίκες. Όταν θέλεις μέσα σε 1 λεπτό να περάσεις το μήνυμά σου προφανώς και θα καταφύγεις σε στερεότυπα. Σύμφωνα με τον καινούργιο ορισμό του σεξισμού δεν πρέπει ποτέ να ξαναναφερθούμε σε κανέναν τύπο ζευγαριού γιατί πάντα κάποιος θα έχει δίκιο και κάποιος θα θίγεται; Θα πρέπει όλα τα σποτάκια να αναφέρονται σε άφυλα όντα ή σε σαλιγκάρια;
-Δεν καταλαβαίνεις γιατί γυναίκες που δίνουν καθημερινά τόσο μεγάλο αγώνα να αποτινάξουν τα στερεότυπα θίγονται;
Είμαι ο τελευταίος που θα πει ότι οι γυναίκες δεν έχουν αδικηθεί. Για πάρα πολλούς αιώνες ήταν στην άκρη της ζωής. Και όταν πια μπήκαν σε αυτήν έγιναν αντικείμενο εκμετάλλευσης. Προφανώς ζούμε σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο και είναι απολύτως θεμιτό να κυνηγάς την ισότητα. Όμως, γιατί βαφτίζουμε σεξισμό τα όπλα που χρησιμοποιεί κάθε φύλο για την επιβίωσή του; Για τον άντρα μπορεί να είναι η ορμή για τη γυναίκα η ευελιξία. Η ηπιότητα δεν είναι λιγότερο σημαντική, είναι απλώς διαφορετικό όπλο. Σεξισμός είναι να λες ότι το ένα είναι καλύτερο από το άλλο. Όχι να τονίζεις ότι στη ζωή το ιδανικό είναι η αλληλοσυμπλήρωση.
— Δεν θεωρείς ότι το σποτάκι ήταν δείγμα παλιάς γραφής που δεν ταιριάζει σε μια σύγχρονη κοινωνία; Ταυτίζεσαι με τον μάτσο τύπο που αποθεώθηκε από το lifestyle των '90s;
Θα μπορούσα να πω ότι έχει κομμάτια γνώριμα τα οποία σίγουρα δεν χωράνε στο σήμερα. Όμως στα μονόλεπτα σποτ σίγουρα θα μεταχειριστείς γνώριμα μοτίβα. Προφανώς στη δοσολογία πήγε κάτι στραβά, αλλά δεν πήγα να υποδυθώ ένα μάτσο άντρα αλλά ένα τύπο που έχει μια διαφωνία με τη γυναίκα του που επιμένει να πάνε στην πλατεία. Μπορεί να μου ξέφυγε κι εμένα. Έτσι κι αλλιώς νομίζω ότι δεν ήμουν κατάλληλος για να το κάνω. Ίσως χρειαζόταν ένας πιο νέος, πιο μαλακός, ίσως κάποιος μιας άλλης ενέργειας, κάποιος που μπορεί να απευθυνθεί στο κοινό που πηγαίνει στην πλατεία, χωρίς να φαίνεται ότι τους μαλώνει. Εγώ ίσως έχω μία αυστηρότητα που παρεξηγείται. Παρόλα αυτά θεωρώ ότι το πρόβλημα ήταν ότι επρόκειτο για σποτ της κυβέρνησης. Μην παραβλέπουμε πως σε ένα λάθος αποτέλεσμα δεν φταίει μόνο ο εκπέμπων (που έχει τη μεγαλύτερη ευθύνη) αλλά και ο παραλήπτης.
Τζίνα Γαβαλά